Handreikingen voor gebiedsgericht onderzoek metalen in de bodem
Drie nieuwe handreikingen beschrijven de mogelijkheden en beperkingen van XRF en andere ‘on site’ meettechnieken bij gebiedsgericht onderzoek naar metalen in de bodem. Op 13 december 2018 heeft het CCvD Bodembeheer deze handreikingen vastgesteld.
Gebiedsgericht onderzoek naar metalen in de bodem vindt meestal plaats om in te schatten of er potentiële gezondheidsrisico’s zijn of om bodemkwaliteitskaarten voor grondverzet te actualiseren of te detailleren. In de aanloop naar de Omgevingswet zal dergelijk onderzoek naar verwachting ook worden ingezet om beleid ten aanzien van de gewenste bodemkwaliteit te ontwikkelen.
Op dit moment wordt voor gebiedsgericht onderzoek naar metalen in de bodem vooral gebruik gemaakt van de klassieke bodemonderzoeksmethode: monstername en chemische analyse van de grondmonsters in het laboratorium. Er is echter een ‘on site’ meettechniek beschikbaar voor dit onderzoek, namelijk de ‘X-ray fluorescence spectrometer’ (XRF). In Nederland is al veel ervaring opgedaan met de inzet van XRF bij bodemonderzoek op verontreinigde locaties. Met XRF worden in het veld direct de gehalten aan metalen in de bodem gemeten. De nauwkeurigheid van de meetresultaten van een XRF is voor de meeste van de veel voorkomende metalen in de bodem vergelijkbaar met die van laboratoriumanalyses.
Handreikingen ondersteunen de toepassing van ‘on site’ meettechnieken
Om de kansen van XRF voor onderzoek naar metalen in de bodem te benutten, zijn drie handreikingen opgesteld. De drie handreikingen hebben ieder een eigen scope en gericht op specifieke doelgroepen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de reikwijdte en doelgroep(en) van de drie handreikingen.
| Document en titel | Reikwijdte | Doelgroep(en) |
|---|---|---|
| Handreiking 8101; Gebiedsgericht onderzoek metalen in bodem | Proceshandreiking; beschrijft de stappen die de opdrachtgever doorloopt om te komen tot een goede offerte-aanvraag voor uitvoering van grootschalig onderzoek naar metalen met onder meer de inzet van de XRF | Opdrachtgever |
| Handreiking 8102; Onderzoeksstrategie diffuus bodemlood | Onderzoeksstrategieën voor onderzoek voor bepalen van de gezondheidsrisico’s van lood in diffuus verontreinigde bodems van kinderspeelplaatsen en (moes)tuinen, o.b.v. conventioneel onderzoek en o.b.v. onderzoek met de XRF | Opdrachtgever en adviseur |
| Handreiking 8103; XRF-metingen diffuus bodemlood | Aanwijzingen voor XRF-metingen voor bepalen van loodgehalten in diffuus verontreinigde bodems van kinderspeelplaatsen en (moes)tuinen | Veldwerker |
Bodemonderzoek van de toekomst
De genoemde handreikingen zijn opgesteld als onderdeel van het project ‘Bodemonderzoek van de toekomst’. Dit project is in het kader van het Uitvoeringsprogramma bij het Convenant Bodem en Ondergrond 2016-2020 uitgevoerd door een samenwerkingsverband van Waterschap Zuiderzeeland, Provincie Groningen, Omgevingsdienst Midden-Holland, Sweco, Bioclear earth en SIKB. Daarnaast heeft GeoConnect een bijdrage geleverd aan het opstellen van de handreikingen voor gebiedsgericht onderzoek naar metalen in de bodem.
Binnen het project Bodemonderzoek van de toekomst zijn diverse handreikingen ontwikkeld voor opdrachtgevers die nieuwe data over uiteenlopende kenmerken van de (water)bodem willen inzamelen, om de (water)bodem en ondergrond volwaardig te betrekken in afwegingen over inrichting en gebruik van de leefomgeving. Dit is een ambitie van het Convenant Bodem en Ondergrond 2016-2020 en is in lijn met de doelen van de toekomstige Omgevingswet.
De handreikingen belichten de mogelijkheden van de inzet van ‘on site’ screeningstechnieken. Deze technieken bieden mogelijkheden om voor grotere gebieden tegen aanvaardbare kosten een voldoende betrouwbaar inzicht in uiteenlopende bodemkenmerken te krijgen.