IBC-werken

Historie van IBC-werken
Tot 1 januari 2022 mochten IBC-bouwstoffen volgens het Besluit bodemkwaliteit worden toegepast in ‘werken'. Onder ‘werken’ worden verstaan functionele, nuttige toepassingen van bouwstoffen, zoals gebouwen, (spoor)wegen, bruggen, geluidswallen en dijken. De IBC-bouwstoffen betroffen niet-vormgegeven bouwstoffen die alleen mochten worden toegepast met isolatie-, beheers- en controle- (IBC) maatregelen, omdat het toepassen zonder deze maatregelen anders kan leiden tot teveel emissies naar het milieu.

Beleid en kwaliteit IBC-werken (met name AEC-bodemas)
Bij de overgang van het Bouwstoffenbesluit naar het Besluit bodemkwaliteit is veelvuldig overlegd over het verbeteren van de kwaliteitsborging bij toepassen van isolerende voorzieningen bij IBC-bouwstof. Achtergrond hiervan waren tekortkomingen die regelmatig in het ontwerp, de aanleg en het beheer werden en worden geconstateerd.

Het overgrote deel van IBC-bouwstoffen conform Besluit bodemkwaliteit betrof AEC-bodemas, die veelal in projecten van Rijkswaterstaat (onder rijkswegen) is toegepast. (AEC = afval energie centrale, de nieuwe naam in plaats van AVI, afval verbrandingsinstallatie).
In de afweging van belangen tussen het nuttig toepassen van AEC-bodemas en het garanderen van een ongestoorde doorgang van het verkeer op rijkswegen (een eventuele herstelactie is altijd zeer belastend voor het verkeer) lag de optie op tafel om de nuttige toepassing van AEC-bodemas onder rijkswegen (sterk) te beperken. Er zijn twee middelen ingezet om dit te voorkomen:

- Kwaliteitsverbetering van AEC-bodemas, zodat die vrij toepasbaar wordt
Begin 2012 is een convenant voor kwaliteitsverbetering van bodemas uit afvalenergiecentrales getekend (Green Deal). Het Rijk wilde in 2020 de categorie IBC-bouwstoffen uit het Besluit Bodemkwaliteit schrappen, tenzij uit onderzoek blijkt dat dit niet haalbaar is (technisch; kosten). De afvalenergiecentrales moeten dan de kwaliteit van bodemas zodanig verbeteren dat die vrij toepasbaar is. Dit traject is inmiddels volop in uitvoering en inmiddels is voor deze categorie IBC-bouwstoffen via het Wijzigingsbesluit van het Besluit vrijstelling stortverboden buiten inrichtingen (Bvsbi) geregeld dat de toepassing van AVI-bodemas als IBC-bouwstof met ingang van 1 juli 2021 niet meer is toegestaan buiten inrichtingen en gold een overgangsperiode voor het opmaken van bestaande voorraden van AVI-bodemas tot 1 januari 2022.

- Kwaliteitsverbetering van ontwerp, aanleg en beheer van IBC-werken
In de periode tot het realiseren van de ambities van de Green Deal moesten IBC-werken beter ontworpen, aangelegd en beheerd worden.

Voor het borgen van de kwaliteit van het ontwerp is de Advieskamer Bodembescherming ingericht. De inspectierichtlijn AS 6900 geeft invulling aan borging van de kwaliteit van de aanleg (aanlegfase) en de controle op de staat van een IBC-werk (gebruiksfase). Het protocol voor de inspectie op de aanleg (protocol 6901) zal na realisatie van de ambities van de Green Deal waarschijnlijk niet meer worden toegepast, tenzij er herstel van het werk moet plaatsvinden. De controle op gerealiseerde IBC-werken is echter blijvend, zodat het protocol voor de gebruiksfase (protocol 6902) blijvend zal worden toegepast.