Bodem: nieuwe generatie uitwisselformaat komt eraan

Bij overheden en bedrijven ligt een steeds grotere nadruk op “samenhang tussen bodem en andere sectoren”, op “integraal werken” en op “efficiency”. Moderne software is niet meer weg te denken bij deze ontwikkelingen. De nieuwe versie van de standaard voor data-uitwisseling SIKB0101 ondersteunt de nieuwe inzichten in ICT, beleid en regelgeving.
Meer mogelijk makenIn 2002 introduceerde SIKB de eerste versie van SIKB0101, een standaard voor het uitwisselen van digitale data in de hele bodemketen. De standaard maakt het foutloos uitwisselen van digitale gegevens tussen gemeenten, provincies, laboratoria, adviesbureaus en talloze andere partijen mogelijk. Gebruik van een eenduidig uitwisselformaat door alle softwareleveranciers in de gehele keten (zoals bodeminformatiesystemen voor gemeenten, provincies en omgevingsdiensten; veldwerksystemen en laboratoriumsystemen voor bedrijven) opende nieuwe deuren en vergrootte de efficiency in het databeheer. Het motto van SIKB0101 is dan ook “Meer mogelijk maken”. SIKB0101 is opgenomen in de “pas toe of leg uit”-lijst van Open Standaards.
OntwikkelingNa meer dan 10 jaar succesvol uitwisselen van bodemdata via SIKB0101 is het tijd voor de volgende stap. Een volgende stap om in te spelen op vernieuwingen in bijvoorbeeld de ICT. Zo zijn er zijn nieuwe (internationale) afspraken gemaakt op het gebied van geo-data en zijn basisregistraties geïntroduceerd of in ontwikkeling. Ook verwachten we steeds meer van uitwisseling van gegevens tussen sectoren. De omschakeling naar “omgevingswet” en de komst van omgevingsdiensten betekenen een impuls in het denken over informatiesystemen bij de overheid. De vernieuwde versie van het uitwisselformaat SIKB 0101 versie 11 speelt in op deze ontwikkelingen.
Wat verandert er?SIKB0101 versie 11 bevat een volledige upgrade van de huidige standaard. De upgrade is gebaseerd op de volgende ambities:
· Eenvoudiger uitwisseling tussen bodem en water door harmonisatie van standaarden: De bodemsector en de watersector hadden ieder hun eigen data-standaard. Op het punt waar deze elkaar raken (met name analyses en metingen) is een volledige afstemming gerealiseerd. Domeinwaarden (bijvoorbeeld waarden voor de analyseparameters) zijn geharmoniseerd voor bodem en water. Dit vergemakkelijkt de onderlinge uitwisseling. Hiermee is het model tevens sector-overstijgend geworden.
· Afstemming op basisregistraties: SIKB0101 versie 11 is afgestemd op de basisregistraties die al in werking zijn. Het gaat dan in de eerste plaats om de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Daarnaast zijn in de vernieuwde versie voorbereidingen getroffen voor de komst van de Basisregistratie Grootschalige Topgrafie (BGT) en de Basisregistratie Ondergrond (BRO). Dat is een groot voordeel voor overheden die in de toekomst met de basisregistraties moeten werken en het bevordert de afstemming van “bodem” met de vastgoedsector.
· Inspelen op “zaakgericht werken”: Andere milieusectoren werken al vaak zaakgericht. Via de nieuwe versie van SIKB0101 wordt “bodem” voorbereid op “zaakgericht werken”, door meer objectgericht (locatie, project, meetpunt etc.) te werken. Dat is belangrijk want dat maakt in de toekomst verdere integratie van automatiseringssystemen, bijvoorbeeld met de komst van de Omgevingswet, mogelijk.
· Informatie hergebruiken: Steeds meer systemen worden aan elkaar gekoppeld en steeds meer data wordt uitgewisseld. Het is daardoor van belang geworden om de authenticiteit van gegevens vast te kunnen stellen en dubbeling van gegevens voorkomen wordt. Het nieuwe model speelt hierop in. Elk record krijgt een uniek kenmerk (een zgn. GUID in plaats van een SIKB-id) dat in de hele keten gekoppeld blijft.
· Afstemming op EU-richtlijnen: Internationale uitwisseling van gegevens wordt eenvoudiger door te voldoen aan de EU-richtlijn voor geografische gegevens, INSPIRE. Dit is vooral handig voor laboratoria en veldwerkbureaus die in toenemende mate ook in het buitenland actief zijn. SIKB0101 (vooral het domeinmodel, de structuur voor de data) is aangepast aan INSPIRE en biedt meer flexibiliteit om snel in te spelen op toekomstige invullingen van INSPIRE.
· Meer mogelijkheden voor geo-data: Bodemverontreiniging houdt zich niet aan perceelgrenzen. Deze waarheid heeft de afgelopen jaren geleid tot een belangrijke geografische component in het registreren van bodemgegevens. Voor het uitwisselen van geo-gegevens tussen sectoren (bodem, water, ruimte, bouw, ...) is een vernieuwde standaard ingevoerd (NEN 3610: 2011). Deze maakt gebruik van GML. Ook GML op basis van de NEN3610 is verwerkt in SIKB0101. Dit maakt het presenteren van bodemgegevens op kaarten een stuk eenduidiger.
· Efficiency bevorderen: Steeds meer digitale loketten maken gebruik van SIKB0101. Ook services als het Meldpunt Bodemkwaliteit, BoToVa (de nieuwe service voor het digitaal toetsen van analyseresultaten aan wettelijke normen) en Bodemloket werken straks volgens SIKB0101 versie 11. Dit betekent een grote efficiencywinst voor de gebruikers van de loketten, die zo makkelijker kunnen “aansluiten”. Maar het is ook goed nieuws voor degene die het digitale loket onderhoudt: met de afstemming op SIKB0101 worden veel frictie-kosten vermeden.
Upgrade bodemsoftwareDe bij SIKB0101 aangesloten leveranciers hebben zich contractueel verplicht om de wijzigingen gelijktijdig door te voeren. Dat is belangrijk voor de effectieve werking van de harmonisatie-afspraken. Nu SIKB0101 versie 11 is vastgesteld, gaan de leveranciers aan de slag om hun software aan te passen aan de nieuwe eisen. Daarna testen ze de juiste werking van de systemen onderling. En worden waar nodig de puntjes op de i gezet. Per 1 april 2014 is de aangepaste uitwisselmogelijkheid op basis van SIKB0101 versie 11 leverbaar.
Wat betekent dit voor de gebruiker van bodemsoftware?
Alle gebruikers van bodemsoftware krijgen te maken met deze nieuwe versie van SIKB0101. Van de technische verbeteringen zult u als gebruiker weinig merken omdat deze “onder de motorkap” worden doorgevoerd. Functioneel biedt het vernieuwde uitwisselformaat meer mogelijkheden, zoals het koppelen van een onderzoek aan meerdere locaties. Uiteraard zal de implementatie per organisatie verschillen. Dit is afhankelijk van de mate waarin uw applicatie up to date is en uw data op orde zijn. Uw softwareleverancier vertelt u graag meer over de komende ontwikkelingen.
Meer informatieKlik hier voor de volledige documentatie van SIKB0101 versie 11.Klik hier voor een toelichting op de inhoud, de werking en het beheer van de standaard SIKB0101.